zawodniczka podczas ćwiczeń na
poręczach asymetrycznych
zawodnik w ćwiczeniach na
kółkach
Gimnastyka sportowa (łac. gymnos – nagi) jest jedną z odmian gimnastyki, z tradycjami sięgającymi starożytności.
Początkowo gimnastyka służyła do harmonijnego rozwoju ciała i osiągania sprawności fizycznej. Z czasem stała się dyscypliną sportową. Już od pierwszych igrzysk stała się dyscypliną olimpijską. Nigdy nie wykluczono jej z programu, choć ulegała znacznym modyfikacjom. Pomysłodawcą i twórcą zasad wychowania fizycznego był Szwajcar Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827), propagatorem w Niemczech Friedrich Ludwig Jahn (1778–1852). Uznaje się ich za ojców nowoczesnej gimnastyki. Gimnastykę jako sport wyczynowy zaczęto traktować od ok. połowy XIX wieku. Jej szybki rozwój nastąpił po II wojnie światowej, głównie dzięki zawodnikom ZSRR. Gimnastyka sportowa znalazła się w programie igrzysk olimpijskich w Atenach w 1896. Rok wcześniej zorganizowano pierwsze mistrzostwa świata; mistrzostwa Europy są rozgrywane od 1957.
Konkurencje
Podczas zawodów w gimnastyce sportowej uczestnicy wykonują układy ćwiczeń w poszczególnych konkurencjach. Kobiety w czterech konkurencjach(skok, poręcze asymetryczne, równoważnia, ćwiczenia wolne), mężczyźni w sześciu konkurencjach (ćwiczenia wolne, koń z łękami, kółka, skok, poręcze, drążek) Wszyscy uczestnicy zawodów w Gimnastyce Sportowej klasyfikowani są indywidualnie: w poszczególnych konkurencjach i w wieloboju gimnastycznym (sumując punkty wszystkich konkurencji) i drużynowo (sumując indywidualne wyniki każdego uczestnika z danej drużyny)
ćwiczenia wolne (FX)
Uklad ćwiczeń wolnych wykonywany przez zawodniczkę/zawodnika na macie/planszy której boki mają długość 12 metrów. U kobiet układ trwa maksymalnie 90 sekund i wykonywany jest do muzyki indywidualnie dobranej dla każdej z zawodniczek. U mężczyzn układ nie może przekroczyć 70 sekund. Prezentowane układy muszą zawierać dozwolone elementy, wyszczególnione w przepisach.
koń z łękami (PH)
wysokość: 105 cm mierzona od górnej powierzchni materaca, materac nie powinien być grubszy niż 10 cm.
kółka (SR)
wysokość: 260 cm mierzona od górnej powierzchni materaca, materac nie powinien być grubszy niż 20 cm.
skok (VT)
Skok wykonywany jest przez stół gimnastyczny (od 2001 roku) Rozbieg do skoku nie powinien przekroczyć 25 metrów. U kobiet stół gimnastyczny ma wysokość 125 cm, u mężczyzn 135 cm. Zawodniczki/zawodnicy chcący zakwalifikować się do finału w skoku, muszą wykonać dwa skoki z różnych grup/kategorii skoków. Średnia ocena z dwóch skoków jest oceną na podstawie której przebiega kwalifikacja do finału. Do oceny w wieloboju gimnastycznym liczy się tylko pierwszy z wykonywanych skoków, ponieważ większość zawodniczek/zawodników (którzy nie liczą na finał w tej konkurencji) skacze jeden skok, który wlicza się do wieloboju.
poręcze (PB)
wysokość: 180 cm mierzona od górnej powierzchni materaca, materac nie powinien być grubszy niż 20 cm.
drążek (HB)
wysokość: 260 cm mierzona od górnej powierzchni materaca, materac nie powinien być grubszy niż 20 cm.
poręcze asymetryczne (UB)
równoważnia (BB)
Punktowanie
Punktację poszczególnych ćwiczeń prowadzi się wg dość skomplikowanego systemu. Przepisy składają się z dwóch głównych części, jedną część jest tekstowa, druga zawiera tabele z rysuknkami - jak wyglądają poszczególne elementy. Zespół sędziowski to sędziowie "D" (difficulty / wycena trudności ćwiczenia) oraz "E" (execution / potrącenia, błędy). W zaleźności od rangi zawodów i moźliwości organizatora, liczba sędziów jest róźna, jednak na zawodach rangi światowej liczy dwóch sędziów D (D1-kordynator/arbiter + D2), którzy ustalają wartość ćwiczenia oraz 6 sędziów E - których głównym zadaniem jest liczenie i wycena błędów. Sędzia główny (D1) rozwiązuje równieź przypadki sporne. Aby ustalić notę końcową, od wartości układu - obliczonej przez sędziów "D" odejmuje się średnią błędów obliczonych przez 4 sędziów "E" - odrzuca się najniższą i najwyższą ocenę, Jeśli różnica między środkowymi notami jest zbyt duża, arbitrowie powinni ją zmodyfikować. W przypadku dalszej znacznej różnicy, sędzia główny moźe zmodyfikować sporne oceny. Ćwiczenia ruchowe są oficjalnie podzielone wg stopnia trudności. Ocena sędziów bywa kształtowana na podstawie presji publiczności, fascynacji utytułowanymi mistrzami, układami między krajami, kolejnością występowania zawodników. Dlatego też klasyfikacje w gimnastyce nie zawsze są do końca sprawiedliwe. Zdarzają się też przekupstwa sędziów.
Obecne przepisy (po 2004 roku) dają dużo mniejsze pole do manipulacji niż wersja używana do Igrzysk w Atenach (2004). Ćwiczenia są dodatkowo rejestrowane (na kamery wideo) i dostępne dla sędziów podczas zawodów, dzięki czemu sytuacje sporne sędziowie mogą rozwiązać obiektywniej.
