Koszykówka (piłka koszykowa) – dyscyplina sportu drużynowego, w której dwie pięcioosobowe drużyny grają przeciwko sobie próbując zdobyć punkty umieszczając piłkę w koszu. Jest jedną z najpopularniejszych i najchętniej oglądanych dyscyplin na świecie. Za początek narodzin tej gry kontaktowej uważa się grudzień 1892 roku, a za jej twórcę uznaje się Jamesa Naismitha.

Koszykówkę wymyślił w grudniu 1891 roku Kanadyjczyk James Naismith, nauczyciel w stanie Massachusetts w USA, w odpowiedzi na prośbę, by opracował grę zespołową, którą mogliby uprawiać studenci college'u zimą w sali. Początkowo do gry w koszykówkę używano zwykłej piłki futbolowej^[1]. Zasady koszykówki były bardzo proste i zostały spisane przez twórcę tego sportu. Gra ta stawała się coraz bardziej znana, a jej zasady zmieniały się. Wkrótce koszykówka była znana w całej Ameryce Północnej. 6 czerwca 1946 zostało założone BAA (Basketball Association of America), które później (jesienią 1949) przybrało nazwę NBA (National Basketball Association).

Reguły gry

W koszykówkę grają dwie drużyny, po pięciu zawodników każda. Celem każdej z drużyn jest zdobywanie punktów za celne rzuty do kosza przeciwnika i zapobieganie zdobywaniu punktów przez drużynę przeciwną. Nad właściwym przebiegiem gry czuwają sędziowie, sędziowie stolikowi i komisarz. Zwycięzcą meczu zostaje drużyna, która na koniec czasu gry uzyska większą liczbę punktów. Kosze umieszczone są na wysokości 3,05 metra. Punkty otrzymuje się za umieszczenie piłki w koszu:

• 1 punkt za udany rzut osobisty z linii rzutów wolnych
• 2 punkty za rzut z akcji wykonany z odległości mniejszej niż linia rzutów za trzy punkty
• 3 punkty za rzut zza linii rzutów za trzy punkty (6,75 m) [w NBA 7,24 m]

Boisko do gry to płaska, twarda powierzchnia wolna od przeszkód, o wymiarach 28 m długości i 15 m szerokości, mierzonych od wewnętrznych krawędzi linii ograniczających boisko.

Niektóre zasady gry

• Błąd 3 sekund – Gracz ataku przebywa w tzw."trumnie" (pole podkoszowe), nie podając lub oddając rzutu.
• Błąd 5 sekund – Gracz po wznowieniu np. po zdobyciu punktów, lub autu przez rywala, trzyma piłkę i przez 5 sekund nie rozpoczyna akcji swojej drużyny – drużyna traci piłkę na korzyść przeciwnika.
• Błąd 8 sekund – Drużyna musi wyprowadzić piłkę ze swojej połowy (obrony) w ciągu 8 sekund.
• Błąd 24 sekund – Drużyna musi w ciągu 24 sekund oddać rzut na kosz, a piłka musi dotknąć obręczy. Jeśli to nie nastąpi, drużyna przeciwna rozpoczyna grę z autu.
• Błędy kozłowania
• Aut – piłka opuszcza boisko, przeciwnik rozpoczyna grę w miejscu, gdzie piłka opuściła pole gry (linia boczna lub końcowa).
• Faule – Zawodnik opuszcza parkiet popełniając 5. (FIBA) lub 6. (NBA) przewinienie. Faule dzielą się na: ofensywne (popełniane przez zawodnika atakującego) oraz defensywne (popełniane przez zawodnika broniącego).
• Rzut za trzy punkty - Zawodnik oddający rzut zza wyznaczonej linii zdobywa dla swojej drużyny 3 punkty.

Pozycje koszykarskie

• Rozgrywający – Point Guard (PG), tzw. "1" – od tego zawodnika wymagane jest wiele asyst, przechwytów i brak strat. Jest to najczęściej najniższy zawodnik w zespole.
• Rzucający obrońca – Shooting Guard (SG), tzw. "2" – od tego zawodnika wymagana jest umiejętność zdobywania wielu punktów, głównie rzutami z dystansu.
• Niski skrzydłowy – Small Forward (SF), tzw. "3" – od zawodników na tej pozycji wymagane jest zarówno wspieranie niższych i wyższych graczy oraz duża wszechstronność.
• Silny skrzydłowy – Power Forward (PF), tzw. "4" – od graczy na tej pozycji wymaga się skutecznej gry w obronie (m.in. zbiórki, bloki) i ataku (głównie punkty spod kosza).
• Środkowy – Center (C), tzw. "5" – jego głównym zadaniem jest zdobywanie punktów spod kosza, zbieranie piłek z tablicy i blokowanie rzutów rywali. Centrami zostają najczęściej najwyżsi gracze w drużynie.